Na mijn initiële minder goede ervaringen met Fomapan 400 in combinatie met CineStill DF96 ben ik verder gegaan met testen. Nieuwe rolletjes besteld en die gebruikt in de Minolta X-700, Minolta AL-F en de Minolta HiMatic AF2. Waarom drie camera’s? Om uit te sluiten dat het een camera-gerelateerd issue is wat ik ervaar. Vervolgens heb ik geprobeerd te kijken waar het issue met Fomapan 400 zit en hoe dat mogelijk te fixen is. Rolletje 1 (X-700) kwam er onderbelicht uit, ondanks schieten op ISO 200 (dus een stop overbelicht) en warmer ontwikkelen dan nodig zou zijn, namelijk op 23 graden.
Rolletje 2 (HiMatic AF2) hetzelfde verhaal. Wel geschoten op ISO 400, maar aanzienlijk warmer ontwikkeld, namelijk op 32 graden. Resultaat: onderontwikkelde negatieven. Overigens staat de HiMatic AF2 er schijnbaar een beetje om bekend onder te belichten, dus dat helpt ook niet mee in dit geval.
Rolletje 3 (AL-F) 50/50 geschoten op ISO 400 en 200 en ontwikkeld met een temperatuur van 37 graden, 9 minuten lang. Dat was voor het eerst dat ik qua belichting grotendeels tevreden was met Fomapan 400.
Omdat 37 graden aanzienlijk warmer is dan wat er nodig zou moeten zijn ben ik op zoek gegaan naar ervaringen van anderen. Ervaringen met Fomapan 400, maar ook ervaringen met DF96 en de combinatie van die twee. Want ligt het nou aan mij of speelt meer?
- Fomapan 400 is blijkbaar nogal een lastige klant die niet in iedere ontwikkelaar even lekker gaat. In combinatie met DF96 is het bijvoorbeeld geen lekkere film. Ook is het geen echte ISO 400 film maar eerder een ISO 200 film. Het is ook een best ruizige film en DF96 legt daar nog meer de nadruk op in negatieve zin.
- DF96 kan mooie resultaten geven, maar van wat ik lees is het heel erg hit & miss. Ook schijnt DF96 heel erg de neiging te hebben details in de schaduwen compleet te slopen en voegt het best wat ruis toe aan de negatieven. Het is ook moeilijk consistente resultaten te krijgen.
Hoewel DF96 volgens velen een prima product is voor wat het biedt is de mening vrijwel unaniem dat je, als je consistentie en kwaliteit wilt, je beter voor iets anders kunt kiezen. Ontwikkelaars als Kodak HC-110, Kodak D-76, Ilford ID-11 en Rodinal bijvoorbeeld. Dat DF96 mooie resultaten kan geven is overigens wel gebleken uit m’n Fomapan 200-foto’s. Die zien er in mijn ogen lekker moody uit, in een positieve zin.
Monobath vs traditioneel
CineStill DF96 is een monobath, wat betekent dat je alles-in-een oplossing hebt. Het combineert de ontwikkelaar en fixeer. Dat maakt het een makkelijk te gebruiken oplossing, maar ook een ingewikkelde oplossing om consistent mee te kunnen zijn. Om film te ontwikkelen heb je twee zaken nodig: een oplossing die reageert met de film om zo beelden zichtbaar te maken, en een fixeer die de ontwikkelaar definitief stopt en het proces afrond. In een monobath zijn die twee oplossingen in constant gevecht met elkaar en zaken als de temperatuur, hoe je ervoor zorgt dat alle film evenveel ontwikkeld wordt, hoe lang je de film in de oplossing laat zitten en hoe vaak je de oplossing al gebruikt hebt hebben invloed op de resultaten. Met zoveel variabelen is de kans op afwijkingen best aanwezig.
In het geval van het traditionele ontwikkelen werk je met twee aparte vloeistoffen. Kodak HC-110, Kodak D-76, Ilford ID-11 en Rodinal zijn ontwikkelaars, en daarnaast heb je ook nog een aparte fixeer nodig. Eerst stel je je film bloot aan de ontwikkelaar voor een paar minuten. Dat is dus een paar minuten aan puur ontwikkelen en niks anders. Zo krijgen je negatieven alle tijd die ze nodig hebben om al hun vastgelegde plaatjes prijs te geven. Daarna breek je dat proces af door de ontwikkelaar uit de tank te gieten en te vervangen voor water zodat de ontwikkelaar van je negatieven wordt gespoeld en je negatieven niet te lang ontwikkeld worden. Vervolgens giet je het water af en voeg je je fixeer toe die alles definitief maakt. Zo heb je zelf precies in de hand hoe lang de ontwikkelaar zijn werk kan doen, in tegenstelling tot een monobath waarin de ontwikkelaar zijn werk doet op basis van een aantal variabelen terwijl de fixeer ook direct zijn werk wil doen.
Ik heb daarom besloten DF96 voor nu even te laten voor wat het is en mijn eerstvolgende rolletje te ontwikkelen met Adox Adonal en Adox Adofix Plus. Hoe graag ik ook wil dat DF96 goed werkt, want het is echt prettig in gebruik, wil ik ook graag resultaten die ik kan herhalen zonder door allerlei hoepels te hoeven springen. Mijn eerste rolletje met Rodinal zal Kentmere 400 zijn. Die wilde ik in eerste instantie ontwikkelen in DF96 om te kijken of dat wél zou lukken, maar ik heb de moed een klein beetje opgegeven en wil niet nog meer rolletjes ‘verpesten’. Mocht het direct lukken met Rodinal dan ontwikkel ik ook nog een rolletje Fomapan 400 daarmee. Als dat ook lukt dan is het voor mij helder.
To be continued dus!
Geef een antwoord